AI Powered : Exploring Bhagavad Gita Chapter 8 Gujarati Translated

અધ્યાય 8: અક્ષરબ્રહ્મ યોગ

શ્લોક 1: અર્જુન ઉવાચ | કિં તદ્બ્રહ્મ કિમધ્યાત્મં કિં પુરુષોત્તમ | અધિભૂતં ચ કિમાચાર કિમધિદૈવતમ્ ||૧||

અર્જુન પૂછે: હે શ્રીકૃષ્ણ, આ બ્રહ્મ કેવું છે? આત્મા કેવું છે? પુરુષોત્તમ કેવું છે? અધિભૂત, અધિદૈવત, અધિયાત્મ કેવું છે?

શ્લોક 2: અધિયજ્ઞ: કથં કોઽત્ર દેહેઽસ્મિન્મધુસૂદન | અધિયજ્ઞોઽસ્મિન્ન્તન્નાસ્મિ ચ તત્ત્વત: ||૨||

હે મધુસૂદન, આ શરીરમાં કેવું અધિયજ્ઞ છે? અને આ અધિયજ્ઞ પોતાની પ્રકૃતિ કેવી છે? અને તે તત્વથી મને આવી જાણકારી મેળવવી જોઈએ.

શ્લોક 3: અધિભૂતં ક્ષરો ભાવ: પુરુષશ્ચાધિદૈવતમ | અધિયાજ્ઞોઽહમેવાત્ર દેહે દેહભૃતામવય: ||૩||

હું આ શરીરના આધારરૂપી દેહભૃતા અધિયાજ્ઞ છું, જે અધિભૂત, અધિદૈવત અને પુરુષનો ચાલક છું.

શ્લોક 4: અંતકાલે ચ મામેવ સ્મરન્મુક્ત્વા કલેવરમ્ | યઃ પ્રયાતિ સ મદ્ભાવં યાતિ નાસ્ત્યત્ર સંશય: ||૪||

અને મૃત્યુની અંતમાં તે જે મને સ્મરણ કરી છે, શરીર છોડીને જાય છે, તે તેનો માનવ સ્વભાવ પ્રાપ્ત કરે છે અને તે કોઈ સંદેહ નથી કે તે મેં પામવું જોઈએ.

શ્લોક 5: યમં યમં વાપિ સ્મરન્ભાવમત્યજતે શયઃ | પ્રયાતિ સંધિમાન્યયતિ તં કાલે વરમત્યજતે ||૫||

મનુષ્ય જે મને શરીર છોડીને જાય છે, તે જે જે ભાવનામાં સ્મરણ કરે છે, તે તેને પોતાને પ્રાપ્ત કરે છે.

શ્લોક 6: તમેવ શરણં ગચ્છ સર્વભાવેન ભારત | તત્પ્રસાદાત્પરાં શાંતિં સ્થાનં પ્રાપ્સ્યસિ શાશ્વતમ્ ||૬||

હે ભારત, તું તેમની શરણમાં જા. તેમના પ્રસાદથી તું પરમ શાંતિને પ્રાપ્ત કરીશે અને શાશ્વત સ્થાનમાં પહોંચીશે.

શ્લોક 7: યત્ર યોગેશ્વર: કૃષ્ણો યત્ર પાર્થો ધનુર્ધર: | તત્ર શ્રીર્વિજયો ભૂતિર્ધ્રુવા નીતિર્મતિર્મમ ||૭||

જ્યારે જ્ઞાન અને ક્ષેમ શાસન કરનાર શ્રીકૃષ્ણ અને ધનુર્ધારી અર્જુન હોય, ત્યાં શ્રી, વિજય, ભૂતિ, ધ્રુવ અને સ્થિર માનું છે.

શ્લોક 8: અવ્યક્તઃ ખ્યાતિરકા યોગી પ્રાપ્ય ન નિવર્તતે | તદ્ધામ પરમમમ્ગતા ધ્યાના ક્ષ્મા વિયોગામ્ તનુવામ્ ||૮||

જે યોગી અવ્યક્ત પરમેશ્વરને પ્રાપ્ત થઈ જાય છે, તે મૃત્યુની અવિનાશી પરમાત્મામાં પ્રવેશ કરે છે અને તેમને પુનઃ જન્મ રહિત અમર ધામમાં જ લઈ જાય છે.

શ્લોક 9: પ્રાપ્ય પુણ્યકૃતાં લોકાનુષિત્વા શાશ્વતી: સમાઃ | શુચીનાં શ્રીમતાં ગેહે યોગભ્રષ્ટો ભિજાયતે ||૯||

જે મનુષ્ય પુણ્યનો કરનાર લોકને પ્રાપ્ત થાય છે, તે પરમ અમર ધામમાં પ્રવેશ કરે છે. અને જે મુક્તિને પ્રાપ્ત ન થાય છે, તે શુચિ, શ્રીમંતિને પ્રાપ્ત થાય છે, પછી યોગને ખોવે છે.

શ્લોક 10: આભ્રમ્ભરિભ્યાપિ યત: પાર્થિવં સ્તવન્તિ નામાયુક્તં | તત્તદ્વિજાનીહ યજ્ઞાંતે શ્રદ્ધાવાનનસૂયક: ||૧૦||

જે મનુષ્ય આ પાર્થિવ (ભૂતકાળ) ભૂમિને જે નામથી સારવવું છે, તે જ તેના વાસ્તવિક અર્થ જાણનાર યજ્ઞાને સર્વથી શ્રદ્ધાવાળ અને અસુયારહિત છે.

યદિચ્છંતો બ્રહ્મચર્યં ચરન્તિ તત્તે પદં સંગ્રહેણ પ્રવક્ષ્યે ||૧૧||

જે વેદવિદો અનાદિ અનંત બ્રહ્મને જે અક્ષર છે, જે યત્નશીલ અને વીરાગી છે, જે બ્રહ્મચર્ય માં રહે છે, તેની તે સ્થિતિ હે જે હું સારું જાણવાની વચનો છું.

શ્લોક 12: સર્વદ્વારાણી સંયમ્ય મનો હૃદિ નિરુધ્ય ચ | મૂર્ધ્ન્યાધાયાત્માન: પ્રાણાન્પ્રાણેશ્વરે રથે ||૧૨||

જેમ ગાડી રાજા અર્જુનની ભાવનામાં જે આત્માને અને પ્રાણો ને મનમાં સંયમનથી અને હ્રદય માં સ્થિત કરીને રાજ્યના સારથીને અંતરંગનું સંયમ કરે છે.

શ્લોક 13: ઓમિત્યેકાક્ષરં બ્રહ્મ વ્યાહરન્મામનીશમ્ | પ્રયાતિ ત્યજન્દેહં સ યાતિ પરાંગતિમ્ ||૧૩||

જે મનુષ્ય બારમાસીઓ સુધી ઓમ કહે છે, એ અનંત અને અક્ષર બ્રહ્મને વ્યાખ્યાન કરતો હોય, તે મૃત્યુની અંતમાં આ દેહને ત્યાગી છે અને પરાંગતિ પામે છે.

શ્લોક 14: અનન્યચેતા: સતતં યો માંં સ્મરતિ નિત્યશ: | તસ્ય હું સુલભ: પાર્થ નિત્યયુક્તસ્ય યોગિન: ||૧૪||

હે પાર્થ, જે યોગી જેમની મનને સદા એકાગ્રતાથી રાખે છે અને સદાને મને સ્મરણ કરે છે, તેને હું સરળ છું.

શ્લોક 15: મામુપેત્ય પુનર્જન્મ દુઃખાલયમશાશ્વતમ્ | નાપ્નુવન્તિ મહાત્માન: સંસિદ્ધિં પરમાં ગતા: ||૧૫||

મને પ્રાપ્ત કરીને પુનર્જન્મ ના થાય, આ દુઃખ અને શાશ્વત લોકના આશ્રયનું મહાત્માનાંને ન પ્રાપ્ત થાય છે અને તે પરમ સિદ્ધિને પ્રાપ્ત થાય છે.

શ્લોક 16: આબ્રહ્મભુવનાલ્લોકા: પુનરાવર્તિનોર્જુન | મામુપેત્ય તુ કૌન્તેય પુનર્જન્મ ન વિદ્યતે ||૧૬||

હે અર્જુન, આ બ્રહ્મના લોકો પુનઃ અવર્તન થાય છે. પારંપરિક પ્રાપ્ત થવાથી મને પ્રાપ્ત કરીને તું પુનઃ જન્મ રહિત થઇ જશે.

શ્લોક 17: સહસ્રયુગપર્યન્તાં હરહરેર્યત બ્રહ્મણો વિદુઃ | રાત્રિં યુગસહસ્રાંતાં તે હોરાત્રે વિદુઃ જનાઃ ||૧૭||

હરિ (ભગવાન વિષ્ણુ) ના બ્રહ્મની યુગની ગણના કરવામાં એ સહસ્ર યુગો સુધી લાગે છે. અને તેમણે લોકોને રાત્રિની સહસ્રો યુગ લાગે છે.

શ્લોક 18: અવ્યક્તાદ્વ્યક્તયઃ સર્વાઃ પ્રભવન્તિ અહરાગમે | રાત્ર્યાગમે પ્રલીયંતે તત્રૈવાવ્યક્તસન્જ્ઞકે ||૧૮||

અવ્યક્ત પરબ્રહ્મના બ્રહ્માણી આ સકલ અવ્યક્ત અને વ્યક્તીઓ અહરાત્રિ સ્થિત થાય છે. અને રાત્રિ અને અહરાત્રિના આ આગમ અને પ્રલયોમાં પ્રલય થાય છે.

શ્લોક 19: ન પ્રપદ્યન્તે મૃત્યું ન પ્રપદ્યન્તે માંગલે | પ્રાપ્ય પુણ્યકૃતાં લોકાન્ ઉષિત્વા શાશ્વતી: સમાઃ ||૧૯||

જે મનુષ્ય પુણ્ય કરનાર લોકોને પ્રાપ્ત થાય છે, તેની સર્વ તેને અવિનાશી મુક્તિ મળે છે.

શ્લોક 20: ક્લીબીયાલવર્તયાશારિરભક્તિમાન્યેનાશ્નિત: | અપિ ચેતસિત્સદા ભાવ: ક્લીબીયાય કલ્પતે ||૨૦||

હાલના કારણે એવી સાધુસંગતિ ન કરતાં તેના મનમાં દયાળુ ભાવ નથી રહે છે અને તે હંમેશા ક્લીબની અવસ્થામાં પડી જાય છે.

શ્લોક 21: અવ્યક્તોઽક્ષર ઇત્યુક્તસ્તમાહુઃ પરમાં ગતિમ | યં પ્રાપ્ય ન નિવર્તંતે તદ્ધામ પરમમમમ ||૨૧||

અવ્યક્ત (પરબ્રહ્મ) એવું અક્ષર કહેવાય છે. તેને પ્રાપ્ત કરી ન નિવર્તન થાય છે, જે પરમ ધામ છે.

શ્લોક 22: પુરુષ: સઃ પરઃ પાર્થ ભક્ત્યા લબ્ધો અનન્યયા | યસ્યાન્ત: સ્થાનિ ભૂતાનિ યેન સર્વમિદમતં તતમ ||૨૨||

હે પાર્થ, જે પુરુષ અનન્ય ભક્તિથી પ્રાપ્ત થાય છે, જેનાં અંત:સ્થાન પરમાત્મામાં છે, તે જ જેમ સર્વ ભૂતો ની અંત:સ્થિતિ છે, તેને સર્વ અવિદ્યા વસ્તુ જાણવા માટે કહેવાય છે.

શ્લોક 23: ય: પ્રાપ્યન મરણમાપન્નુદિર્ન ચ ન યાતિ ન | તત્ર શ્રેય: અભિગચ્છતિ તસ્ય પ્રજ્ઞા પ્રતિષ્ઠિતા ||૨૩||

જે મનુષ્ય મરણ પ્રાપ્ત કરે છે, પરંતુ પુનર્જન્મ ન પામે છે, તે વિચારે શ્રેષ્ઠ છે. એવું તેની પ્રજ્ઞા સ્થિર છે.

શ્લોક 24: અવ્યક્તો ગતિર્યા તદ્વ્યાક્તાપાન્ન નિવર્તન્ન તત્ | પરમાં પુરુષસ્ત્વન્દેવ્યો યાતિ પાર્થાનુચિંત્યા ||૨૪||

જે અવ્યક્ત ગતિ પ્રાપ્ત થાય છે, જેની પુનર્જન્મ ના થાય છે, એ વાસ્તવિક પુરુષ તે પરમેશ્વર માં જાય છે પાર્થ, એ વિચારે વિચાર ન કરવો.

શ્લોક 25: ધ્યાનેન તત્તત્ત્વવિદ્ધિઃ યજ્જ્ઞાત્વા મોક્ષ્યસેશુભાત્કલેવરમ્ | સંન્યાસ્યયોગયુક્તાત્મા વિમુક્તો મામુપૈષ્યસિ ||૨૫||

જે પુરુષ ધ્યાનથી તે તત્ત્વ વિદ્યા પ્રાપ્ત કરી ને કાલ રૂપેશ્વરમાં મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે, એવી યોગ સાથે યુક્ત આત્મા મુક્ત થાય છે અને હું તારી તરફ જાઉં છું.

શ્લોક 26: અત: ચિત્તં સમાધાતું ન શક્નોષિ મયિ સ્થિરમ્ | અભ્યાસયોગેન તતો મામિચ્છાપ્તુમ્ ધનંજય ||૨૬||

પછી તમે મારી દિશામાં ચિત્ત સમાધાન કરવા માટે પારંપરિક પ્રયત્ન નહિ કરી શકો, પરંતુ અભ્યાસના યોગથી તેની માંગ કરી શકો છો અર્જુન.

શ્લોક 27: અપેક્ષ્ય ચ પરં પાર્થ નૈનાં અપેક્ષતે સ્ત્રીઃ | અસત્યાન્પ્રતિષ્ઠા મિત્યુ: શ્રાદ્ધાઃ ક્રિયાવાન્ પ્રયતઃ ||૨૭||

હે પાર્થ, તે પુરુષ જેમ સ્ત્રીની અપેક્ષા નહિ કરે છે, તેની પ્રતિષ્ઠા અસત્ય માં છે, જે કે આચરણ સાથે જોડી શકાય છે તેની શ્રદ્ધામાં સ્થિત થયું છે.

શ્લોક 28: અયુક્ત: પ્રાકૃત: સ્તબ્ધ: શઠો નૈષ્કૃતિકોઽલસ: | વિષાદી દીર્ઘસૂત્રી ચ કર્તા તામસ ઉચ્યતે ||૨૮||

જે અયોગ્ય, પ્રાકૃતિક, અસ્તબ્ધ, અસત્યવાદી, કામપ્રેરણ, અલસ, નારાજ અને લાંબા વાત બોલનારો જે તામસિક કર્મનો આચરણ કરે છે.

"ॐ तत्सदिति श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्रीकृष्णार्जुनसंवादे अक्षरब्रह्मयोगो नाम अष्टमोऽध्यायः ॥"

શ્રીમદ્ ભગવદ ગીતાનો આઠમો અધ્યાય 'અક્ષરબ્રહ્મ યોગ' વિશે નો સારાંશ:

અધ્યાય 8 માં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ અને અર્જુન વચનો પર બ્રહ્મનું વિશે જ્ઞાન આપે છે. આ અધ્યાય માં જીવન અને મૃત્યુની વિચાર થાય છે અને મુક્તિની પ્રાપ્તિ માટે પ્રારંભાત્મક દિશાનું વિચાર થાય છે. જે મનુષ્ય જેવા ધ્યાન વડે પરબ્રહ્મને સમજી જાય છે, તે તેની મોક્ષની સ્થિતિને પ્રાપ્ત થાય છે. આધ્યાત્મિક વિચારો અને યોગ દ્વારા આત્માની શુદ્ધિ અને મોક્ષ માટે માર્ગદર્શન થાય છે.

આ અધ્યાયમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે અને અર્જુને મરણ અને મોક્ષની વિવિધ સ્વરૂપો પર ચર્ચા કરી છે અને યોગની મહત્વપૂર્ણતા પર વિચાર કરી છે. આ અધ્યાય સાધનાઓ અને ધ્યાન દ્વારા આત્માની શુદ્ધિ અને મોક્ષની પ્રાપ્તિ માટે માર્ગદર્શન આપે છે.

આ છે ભગવદ્ ગીતાનો આઠમ અધ્યાયનો સારાંશ અને મુખ્ય ચર્ચાનું સાર.