અધ્યાય પાંચ : કર્મસંન્યાસ યોગ (AI generated)
ચાટજીપીટી એઆઈ(CHATGPT AI) પર ભરોસો રાખીને પ્રારંભ કર્યું માહિતી યોગ્યતા વિશેની ડિસ્ક્લેમર: આ સેવા માહિતીની યોગ્યતા અને સાચતા પ્રદાન કરવા માટે મદદકારી છે પરંતુ એનો પૂર્ણતા માટે જવાબદાર નથી.
અધ્યાય 5: કર્મસંન્યાસ યોગ
શ્લોક 1:
અર્જુન કહે:
હે શ્રીકૃષ્ણ, તમે સંન્યાસને તથા કર્મયોગને દોબારા તારી પ્રશંસા કરો છો, જે તમારી દરેક માટે શ્રેષ્ઠ છે. મારા માટે એક મારો કહો, હે કૃષ્ણ, કે સંન્યાસ અથવા કર્મયોગ?
શ્લોક 2:
શ્રીકૃષ્ણ જવાબ આપે:
સંન્યાસ અને કર્મયોગ દરેક એવા છે જે તમારી દરેક માટે શ્રેષ્ઠ પરિણામો પ્રાપ્ત કરે છે. તમારા માટે તો કર્મસંન્યાસના માર્ગથી કર્મયોગ શ્રેષ્ઠ છે.
શ્લોક 3:
જે કોઈ સત્વિક તથા અસત્વિક ફળને મોહથી ન સાંભળે છે, તે નિષ્કામ કર્મને પાલન કરે છે.
શ્લોક 4:
તત્પરતા અને તાત્પર્ય સહિત મનના માર્ગે યજ્ઞનું આચરણ કરવાથી આત્મારામાયણ થાય છે. તે સમત્વનું મારગ છે.
શ્લોક 5:
કર્મયોગ ને અને કર્મસંન્યાસને એક જ માની લેવું ન જોઈએ, કારણ એવું નથી. જે માણસ કર્મને જીવન પામે છે, તે સંન્યાસી હોઈ જાય છે.
શ્લોક 6:
કર્મયોગી એવા પરમાત્માના સમીપ પહોંચે છે અને તે સર્વ સંકલ્પોને છોડી દેવા છે.
શ્લોક 7:
પરમાત્માને સામેના જિતવા અને સંગરહનું છોડવું, તે જે વેદનાઓને અને જીવનના વ્યર્થ ભોગોને ત્યાગે છે, તે સુખ-દુઃખના સંબંધોથી મુક્ત થાય છે અને સ્થિતિનું અનુભવ કરે છે.
શ્લોક 8:
શ્રીકૃષ્ણ કહે છે:
સદા આત્માને યોગમાં જોડવા વાળો યોગી જેનો ચિત્ત એવું હોય છે કે તે એકાંતમાં રહે છે, મન સહન થાય છે, અને અસ્તવ્ય માં સ્થિત રહે છે.
શ્લોક 9:
શ્રીકૃષ્ણ કહે:
કર્મસંન્યાસ અને કર્મયોગ, તે બે પ્રકારના યોગ તમારા માટે ઉત્તમ છે, તથા પ્રાપ્તિનો માર્ગ પ્રાપ્ત કરે છે.
શ્લોક 10:
શુભ અને અશુભ ફળને મોહની વજહથી યોગિ આત્મરામ બની જાય છે, તે સાત્વિક કર્મને કરે છે, અને દ્વંદ્વરહિત થાય છે.
શ્લોક 11:
જે યોગી અનેકનું માનવે છે અને આત્મરામ છે, તે સુખથી બંધે છે, અને સંતોષે પ્રાપ્ત થાય છે.
શ્લોક 12:
જે મનુષ્ય ના ઇન્દ્રિયોને આકર્ષણ કરે છે, કર્મને ન કરે છે, જેમણે તે સર્વ સંકલ્પોને ત્યાગે છે, તે યોગમાં સ્થિત છે.
શ્લોક 13:
અર્જુન કહે:
હે શ્રીકૃષ્ણ, ત્યાગ અને કર્મયોગ માં શ્રેષ્ઠ કયું છે?
શ્લોક 14:
શ્રીકૃષ્ણ ઉત્તર આપે:
સર્વકર્મને ત્યાગથી તે સંન્યાસ શ્રેષ્ઠ છે, તારી દ્વારા કે કર્મયોગ. તારે મને શ્રદ્ધાવાન સંન્યાસી માની લેવું જોઈએ.
શ્લોક 15:
શ્રેષ્ઠ સંન્યાસી જે જ્ઞાની છે, જેમણે શરીરને અને ઇન્દ્રિયોને નિયમિત કર્મોથી યોગ્ય બનાવે છે, અને તેનું માન છે કે બ્રહ્મને તરતો જ અનુભવે છે.
શ્લોક 16:
જેની ઇન્દ્રિયો શુદ્ધ અને નિષ્કામ છે, જેમણે માન અને ત્યાગથી યોગ્ય કર્મોથી યજ્ઞનું આચરણ કરે છે, તે સમત્વનું પાલન કરે છે.
શ્લોક 17:
યાદી જે પરમાત્માની અનુભૂતિની માને છે અને જેનો ચિત્ત શાંત છે, તે પ્રમાણે આ સંસારને ત્યાગે છે.
શ્લોક 18:
સમદુઃખસુખહોના અનુભવની માનસિક સ્થિતિમાં, યાદી જેને અનામીને, સમાન પ્રત્યે તેમનો મન સમત્વનું માર્ગ પ્રાપ્ત થાય છે.
શ્લોક 19:
યાદી જે તત્પર અને પ્રીતિસહિત શુદ્ધચિત્તને પરમાત્મામાં યોગ જોડવા જોઈએ, તો તે પરમાત્માને તાળ સાથે માની લેવાય છે.
શ્લોક 20:
યાદી જે પરમાત્મામાં અડ્ડના કર્મોને પૂર્ણારૂપે બિસ્તાર થાય છે, તે પરમાત્માની અદ્ભુત પ્રાપ્તિને પ્રાપ્ત થાય છે.
શ્લોક 21:
યાદી જે પરમાત્માને ભક્તિથી પૂજે છે અને તે બ્રહ્મના અનુભવે છે, તે જાતિ તથા કુલ સ્વરૂપમાં સમાન હોઈ જાય છે.
શ્લોક 22:
યાદી જેને તત્પરતા, તેની બુદ્ધિ જેની સર્વ દિશામાં સમાન રીતે જ રહે છે, તે જ પરમાત્મામાં જોઈએ.
શ્લોક 23:
જે માણસ બાહ્યના જન્મ-મૃત્યુનું કોઈ પરિગ્રહ ન કરે અને તે આત્માને સમાધાનમાં રહે, તે મુક્ત થાય છે.
શ્લોક 24:
યાદી જે આત્માને એવું જાણે છે કે એ કોઈ પરિગ્રહમાં નથી, તે સમાધિમાં પામે છે, તે બ્રહ્મને સમાન અનુભવે છે.
શ્લોક 25:
યાદી જે આત્માને યાજ્ઞ્ય, માનાવય, માર્ગે અને સર્વ કર્મોને અનામીમાં જાણે છે, તે આત્માને પરમાત્મામાં સમાધાનમાં રહે છે.
શ્લોક 26:
યાદી જે આત્માને સમાનને દેખવાનું શક્ત હોય છે, તે જે જગ્યાએ કોઈ કર્મ કરે છે, તે સ્થિતિમાં સ્થિર રહે છે.
શ્લોક 27:
યાદી જે યોગાભ્યાસમાં જાણનું છે, તે આત્માને સમાધિમાં યોગ સાથે બીજે વાત કરતું છે.
શ્લોક 28:
સમાધિમાં પરમાત્માને પ્રાપ્ત થાય છે જેમણે શ્રીકૃષ્ણને જાણે છે, તે સુખ-દુઃખને કેવળ પરમાત્મામાં જોઈએ છે.
શ્લોક 29:
યાદી જે મનુષ્ય પરમાત્માને પ્રેમથી પૂજે છે, તે તે આત્માને સર્વ કર્મોને ત્યાગે છે અને તેની આત્માને પરમાત્મામાં જોઈએ છે.
"ॐ तत्सदिति श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्रीकृष्णार्जुनसंवादे कर्मसंन्यासयोगो नाम पञ्चमोऽध्यायः ॥"
ભગવદ્ ગીતા અધ્યાય 5: 'કર્મ સંન્યાસ યોગ' - જ્ઞાન અને સમાધિની માર્ગદર્શન સાથે એક સંક્ષિપ્ત સમારોહ
ભગવદ્ ગીતાનો પાંચમો અધ્યાય 'કર્મ સંન્યાસ યોગ' તથા 'કર્મયોગ વિશે' વિસ્તારથી વર્ણન કરે છે. આ અધ્યાયમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ આર્જુનને કર્મયોગ અને કર્મ સંન્યાસની મહત્વપૂર્ણતા અને તેમની એકાંત માંથી રહેવાની મહિમા સાથે સમજાવે છે.
આ અધ્યાયમાં પ્રમુખ મુદ્દાઓ છે:
- કર્મનો ત્યાગ અને કર્મયોગનું મહત્વ
- આત્માનો યોગમાં જોડણ
- કર્મનો યોગદૃષ્ટિકોણ
- આત્માની પ્રાપ્તિ માટેની માર્ગો
આ અધ્યાયમાં શ્રીકૃષ્ણ આર્જુનને કર્મનો ત્યાગ કરવો માટે પ્રેરણા આપે છે, પરંતુ તે પુરુષાર્થોને પૂર્ણ કરવા માટે કર્મયોગની મહત્વની પ્રશંસા કરે છે. આત્માની સારી પ્રાપ્તિ માટે સાત્વિક પ્રકારનો કર્મ આરંભ કરવો અને દ્વંદ્વોને ત્યાગ કરવો જોઈએ તેવી માર્ગદર્શન કરે છે.
આ અધ્યાય જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ અને સમાધિને પ્રાપ્ત કરવાની એક ઉત્તમ પ્રવૃત્તિને વિસ્તારથી સમજાવે છે.
આ રીતે, ભગવદ્ ગીતાનો પાંચમો અધ્યાય કર્મ સંન્યાસ યોગ વિષે જ્ઞાનપૂર્ણ અને અમૂલ્ય માર્ગદર્શન આપે છે.
આ અધ્યાયનો સારાંશ તથા તેની મહત્વપૂર્ણ બિંદુઓની સમજણી માટે આ વિસ્તૃત વર્ણન સારાંશપૂર્ણ છે.
Comments
Post a Comment